Беларускае кіно назаўжды
100 гадоў
з дня заснавання «Белдзяржкіно»
98 гадоў
з дня выхаду першага фільма «Белдзяржкіно»
Мы падтрымліваем беларускую культуру ў яе гучанні праз кіно. Жыццё ў Беларусі — гэта крыніца натхнення, а не абмежаванняў. Яно паходзіць з гэтай зямлі, але жыве далёка за яе межамі. Мы ведаем: беларусы носяць сваю краіну ў сэрцы — незалежна ад таго, дзе яны знаходзяцца.
Сувязь паміж беларусамі і кінематографам пачалася амаль ад зараджэння самога кіно. Гэты даўні і трывалы кантакт узнік задоўга да таго, як былі вызначаныя межы сучаснай беларускай дзяржавы.
Спачатку, у 1898 годзе, гэта была проста магчымасць паглядзець «мігценні» ў імправізаванай зале. А ўжо праз дзесяць гадоў з’явіліся першыя фільмы, знятыя беларусамі. Напачатку, што натуральна, гэта былі дакументальныя стужкі, так званыя «актуаліці». Мабыць, самая вядомая з іх — «Экскаватар — пякельная машына за Брэстскім вакзалам».
Кінааператар М. Бераў падчас здымак аднаго з сюжэтаў для кіначасопіса «Савецкая Беларусь».
Крыніца: https://www.sb.by/articles/kult-kino.html
«Вяртанне Натана Бэкера», 1932
Крыніца: https://www.kino-teatr.ru/kino/movie/sov/8314/foto/a17037/451845/
«Белдзяржкіно», заснаванае ў 1924 годзе, ставіла перад сабой мэту распавядаць пра беларусаў мовай кіно. Пачаткам стала стужка «Лясная быль», якая выйшла ў снежні 1926 года. Аднак перад студыяй стаялі і іншыя задачы: яна павінна была прыносіць прыбытак — дзеля гэтага і здымаліся «ўсесаюзныя» фільмы. І, безумоўна, «Белдзяржкіно» было абавязанае рэтрансліраваць ідэалагічныя пасылы Камуністычнай партыі, нават калі тыя змяняліся з году ў год.
Паколькі Беларусь была цэнтрам зоны аселасці, шмат якія сюжэты натуральным чынам уключалі яўрэйскую тэму. Асабліва вылучаецца фільм «Вяртанне Натана Бэкера» — адзіны гукавы фільм у Савецкім Саюзе, зняты і на ідышы, і на рускай мове.
Палітычныя падзеі 1920–30-х гадоў глыбока закранулі савецкую кінаіндустрыю, і мы таксама звернемся да гэтай складанай і супярэчлівай старонкі яе гісторыі.
Пасля заканчэння Вялікай Айчыннай вайны ў 1945 годзе «Белдзяржкіно» стала «Беларусьфільмам» і хутка атрымала вядомасць дзякуючы фільмам пра вайну. Найбольш вядомы з іх — жорсткі, кроўны і балючы фільм «Ідзі і глядзі». Але былі і іншыя — напрыклад, містычнае і фантастычнае «Дзікае паляванне караля Стаха».
З распадам Савецкага Саюза і з’яўленнем Рэспублікі Беларусь у беларускім кіно ўзнік своеасаблівы жанр — фільмы жахаў, якія ў народзе жартам называлі «бульбяныя хорары».
Часам мы можам падзяліцца кароткім зместам фільма, але не ставім перад сабой мэту яго ацэньваць — хіба што аналіз самога кіно здольны адкрыць нешта новае і даць глыбейшае разуменне.
Наша мэта — паказаць, як з цягам гісторыі змянялася кінатворчасць і як самі фільмы адлюстроўвалі гэтыя змены.
На здымках фільма «Лясная быль». 1926
Крыніца: https://1prof.by/news/stil-zhizni/svinopas-ili-lesnaya-byl-kak-sozdavalsya-pervyj-film-belorusskogo-kinematografa/
«Дзікае паляванне караля Стаха». 1979
Крыніца: https://telegraf.news/showbiz/kino/belarusfilm-vylozhil-otrestavrirovannyj-film-dikaya-ohota-korolya-staha/

Хто мы?
Яўген Булка
Яўген мае больш за 20 гадоў досведу тэлевядоўцам, рэдактарам і крэатыўным прадзюсарам. Як акцёр, узяў удзел у больш чым 20 фільмах. Ён далучаецца да нас з багатым досведам у галіне сцэнічнага і экраннага мастацтва.
Ягор Конеў
Сын кінадраматурга і пісьменніка Фёдара Конева. Аўтар сцэнарыяў 9 пастаўленых дакументальных фільмаў. Суаўтар сцэнарыя мастацкага фільма «Палескія рабінзоны, або Цуда-выспа» (2012). Мае 30-гадовы журналісцкі і навуковы досвед.
Фрэд Стэрн
Былы супрацоўнік Дыпламатычнай службы ЗША, тры гады жыў у Мінску. У праекце ён аб’ядноўвае сваю любоў да кіно з выдатнымі даследвальніцкімі здольнасцямі.
Асаблівая падзяка:
Івану Кукушкіну — за тое, што дапамог нам зрабіць першы крок.
Публічнай бібліятэцы акругі Фэрфакс, штат Вірджынія, асабліва філіялу Кінгстаўн і аддзелу міжбібліятэчнага абмену.
Без вас мы б не справіліся.
Падтрымлівайце свае мясцовыя бібліятэкі!